İdğam nedir?

İdğam, önceki sâkin sonraki harekeli iki harfin birbirine katılarak şeddeli okunmasıdır. İki harfin sesleri tek sese dönüşmüşse buna tam idğam; sâkin olan birincinin sesi ikinciye tam olarak dönüşmezse buna da nâkıs idğam denir.     اَلَمْ نَخْلُقْكُمْ   ve    اَحَطْتُ    örneklerindeki idğamlar bu türdendir.

İdğamlar iki grupta incelenebilir. Bunlar, tenvin ve sâkin nûn’un dahil olduğu idğamlar ve harflerin idğamıdır.

Tenvin ve Sâkin Nûnlu İdğamlar

Tenvin ve sâkin nûn’un neden olduğu idğamlar ğunnesiz ve ğunneli idğamlardır.

Ğunnesiz İdğam (İdğâm-ı bilağunne)’ın harfleri     لve     ر   harfleridir.  Kelime tenvinli veya sâkin nûn’lu bir harfle biter, bir sonraki kelime de   ل   veya   ر  harfiyle başlarsa ğunnesiz idğam yapılır.  

                مِنْ رَبِّهِمْ     هُدًى لِلْمُتَّق۪ينَۙ     غَفُورٌ رَح۪يمٌ      مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللّٰهِۜ       خَيْرًا لَهُمْۜ    تَوَّابٌ رَح۪يمٌ      مِنْ لَدُنْكَ 

                örneklerinde olduğu gibi.

Ğunneli İdğam (İdğâm-ı maalğunne)’ın harfleri    و    ن    م    ي   harfleridir. Kelime tenvinle veya sâkin nûn la biter, bir sonraki kelime de yukarıdaki harflerden biriyle başlarsa bu kelimeler arasında ğunneli idğam olur.

فَمَنْ يَعْمَلْ     مَنْ يَشَٓاءُۜ       خَيْرٌ وَاَبْقٰى     مِنْ وَرَٓاءِ الْحُجُرَاتِ    

                örneklerinde olduğu gibi.

• Ğunne, gizli nûn demektir ve genizden seslendirilir.
• Ğunneli İdğam (İdğâm-ı maalğunne)’da idğam iki biçimde gerçekleşir:
• Sâkin nûn veya tenvinden sonra ن  veya   م    geldiğinde, ğunneli tam idğam olur.
• Sâkin nûn veya tenvinden sonra و  veya   ي  gelirse ğunneli nâkıs idğam olur.
• Ğunneli İdğam (İdğâm-ı maalğunne) icra edilirken süre ğunnesiz idğamın icra süresinden daha uzundur.
• Ğunneli Nâkıs İdğam’da sâkin nûn ile و  ve  ي  harfleri ayrı kelimelerde bulunmalıdır. Sâkin nûn ile bu iki harf aynı kelimede yan yana gelirse idğam yapılmaz, İzhâr yapılır.